110 lat temu 8 października zmarła jedna z najwybitniejszych w historii polskich pisarek – Maria Konopnicka, z domu Wasiłowska.
Była poetką i nowelistą okresu realizmu a także krytykiem literackim, tłumaczką i publicystką. W wieku siedmiu lat przeniosła się wraz z rodzicami z Suwałk do Kalisza. Tu zmarła jej matka. Od tej pory wychowaniem córek zajął się ojciec, prawnik i miłośnik literatury. Obie uczyły się na pensji u sióstr Sakramentek w Warszawie. W tym czasie Maria poznała Elizę Pawłowską, późniejszą Orzeszkową, co zaowocowało wieloletnią przyjaźnią.
Mając dwadzieścia lat Maria Wasiłowska poślubiła o dwanaście lat starszego Jarosława Konopnickiego herbu Jastrzębiec. Mieli ośmioro dzieci, jednak dwoje z nich zmarło zaraz po urodzeniu. Konopnickiej nie odpowiadała rola gospodyni domowej i nie mogła znieść ograniczeń, narzucanych przez męża. To był czas kiedy zaczęła pisać. Przychylna recenzja Henryka Sienkiewicza na temat jej poematu „W górach” sprawiła, że Konopnicka uwierzyła w swój talent. Rozstała się z mężem i razem z dziećmi wyjechała do Warszawy.
Pracowała jako korepetytorka i uczestniczyła w akcjach społecznych. Kiedy dzieci usamodzielniły się Maria Konopnicka postanowiła zadbać o swój rozwój. Spędzała czas na podróżach i pisała.
W darze narodowym, na 25-lecie pracy pisarskiej otrzymała dworek w Żarnowcu koło Krosna. Razem z nią zamieszkała Dulębianka, malarka i pisarka, która urządziła tu swoją pracownię. Kobieta ta została wprowadzona do kręgu rodzinnego Konopnickiej.
Maria początkowo pisała wiersze, która były publikowane na łamach czasopism. Następnie zajęła się pisaniem nowel, w większości małych form. Zajmowała się też krytyką literacką.
W 1908 roku w czasopiśmie „Gwiazdka Cieszyńska” opublikowała „Rotę”. Wiersz był sprzeciwem wobec polityki germanizacyjnej w zaborze pruskim.
W swoich utworach Konopnicka poruszała niesprawiedliwość społeczną, ludzką krzywdę i ucisk.
Autorka brała udział w akcjach o wolność praw kobiet, potępiających represje a także pomagała więźniom.
Zmarła na zapalenie płuc w sanatorium we Lwowie. Pogrzeb Marii Konopnickiej, który zorganizowała Maria Dulębianka stał się wielką manifestacją patriotyczną. Wzięło w nim udział około 50 000 osób.
Książki Marii Konopnickiej są dostępne we wszystkich naszych filiach.
